در این مقاله، با علائم، دلایل، تشخیص، درمان و پیشگیری درد عصب سیاتیک آشنا خواهید شد. خواهید فهمید که هرگاه بخواهید درد ناشی از عصب سیاتیک را درمان کنید، باید به پزشک ماهر و مجربی مراجعه کنید که از درمان و کنترل مشکلات آگاهی دارد. این امر باعث کاهش خطر بروز عوارض جانبی و کاهش طول دوران نقاهت خواهد شد.
عصب سیاتیک کجاست؟
عصب سیاتیک از جمله بزرگترین و طولانی ترین عصب ها در بین اعصاب بدن می باشد که در عین حال، درگیری آن می تواند برای بیمار بسیار درد سرساز هم باشد. درد سیاتیک به دلیل محدودیت حرکتی، یکی از شایع ترین علل ناتوانی و درد در دنیا می باشد.
عصب سیاتیک از ناحیه تحتانی ستون مهره ها و از مجاورت دیسک های پایینی کمر منشاء گرفته و به سمت استخوان لگن و باسن امتداد می یابد و سپس از پشت ران وارد ساق پا می شود.
عصب سیاتیک وقتی درگیر می شود ممکن است هر نقطه ای از عصب، درد را نشان دهد، حتی در شرایطی که بقیه قسمت ها فاقد درد باشند. رگ سیاتیک در پشت ساق پا به دو شاخه تقسیم می شود: یکی از پشت ساق پا به کف پا و دیگری از کناره ی خارجی ساق و روی مچ پا می گذرد. بنابراین ممکن است فردی دارای درد تنها در قسمت خارجی ساق پا و بدون کمردرد باشد، اما علت درد سیاتیکی را داشته باشد.
بیماری سیاتیک به صورت کلاسیک به دردی گفته می شود که در قسمت تحتانی کمر یا باسن ایجاد و در پا انتشار می یابد و با سوزن سوزن شدن پا و ضعف پا همراه است. علائم سیاتیک ممکن است دارای طیفی از علائم از کمردرد تا پاها باشد.
درد سیاتیک ممکن است به علت فشار دیسک کمر روی این عصب ایجاد شود و یا ناشی از تحریک مهره های جابجا شده در کمر باشد یا حتی اسپاسم یک عضله در لگن به نام پیریفورمیس می تواند موجب تحریک عصب سیاتیک شود.
باید بدانیم سیاتیک و دیسک کمر به نوعی تعاریف مختلف یک واژه می باشند. ما امروزه در کلینیک های پیشگام با بیمارانی برخورد می کنیم که مثلاً با درد زانو مراجعه می کنند و قصد تعویض مفصل را دارند در حالی که علت اصلی مشکل آنها یک درد نامعمول سیاتیک می باشد. وقتی بیمار درمان دقیق و پیشرفته سیاتیک را دریافت می کند کلاً تعویض مفصل را فراموش می کند و با درمان غیرجراحی سیاتیک، دردش فراموش می شود.
سیاتیک چقدر شایع است؟
درد سیاتیک در مردان بیشتر شیوع دارد، گرچه در زنان و خصوصاً بعد از بارداری هم کمی دیده می شود. این درد معمولاً در افراد با سن و سال بین 30 تا 50 سال شایع تر است. اما امروزه و با شیوع زندگی پشت میز نشینی و بر عکس، گاهی حرکات غلط در باشگاه های ورزشی این بیماری را در هر سنی حتی نوجوانان رایج کرده است. بسیاری از بیماران، سیاتیک را صرفاً به عنوان یک درد انتشاری از لگن به پشت ران و ساق پا می دانند در حالی که ممکن است درد به صورت کلاسیک نباشد و مثلاً بیمار گاهی فقط در یک قسمت از مسیر عصب سیاتیک یا حتی فقط انگشت پا درد را احساس کند.
علت درد سیاتیک و ارتباط آن با دیسک کمر؟
علت ایجاد درد سياتيك به دلیل ایجاد فشار به عصب سیاتیک و یا وارد آمدن ضربه به ناحیه کمر می باشد. در حقیقت سیاتیک نشانه ای از مشکلی دیگر است که در ناحیه آسیب دیده ایجاد شده است. در حقیقت حرکت دیسک بین مهره ای که بسیار دردناک می باشد، عضله باسن را درگیر می کند.
درد عصب سیاتیک هنگامی ایجاد می شود که فشار بر روی عصب سیاتیک وارد شود. یکی از رایج ترین دلایل درگیری عصب سیاتیک و درد آن، اختلالات دیسکی مانند بیرون زدگی یا لغزندگی دیسک کمر می باشد. دیسک کمر زمانی ایجاد می شود که مواد داخل دیسک بر اثر فشارهایی که در طول زمان به صورت تدریجی و یا به صورت ناگهانی به دیسک وارد می شود، دیسک را پاره و یا حتی بدون پارگی تحریک کند و به عصب سیاتیک فشار وارد کند.
البته هرچند شایع ترین علت گرفتگی عصب سیاتیک، دیسک کمر می باشد ولی گرفتگی ماهیچه های لگنی و خصوصاً عضله پیریفورمیس هم می تواند با فشار بر روی عصب سیاتیک باعث بروز علائم سیاتیک شود (سندروم پیریفورمیس). سایر علل درد سیاتیک که شیوع کمتری دارند عبارتند از: عفونت، تومورهای ستون فقرات یا حتی تومور عصب سیاتیک.
